เหล็กรูปพรรณ คือ คำเรียกเหล็กชนิดหนึ่งที่ผ่านกระบวนการผลิตและแปรรูปเป็นรูปทรงต่างๆ ให้เหมาะสมกับการงานแต่ละประเภท และช่วยให้เกิดความสะดวกสบายในด้านการใช้งาน ถ้าหากอธิบายง่าย ๆ เหล็กรูปพรรณก็คล้าย ๆ กับต้นไม้ตามธรรมชาติที่มีลักษณะไม่เป็นรูปทรงที่ชัดเจน หากเวลาที่จะใช้ทำงานเฟอร์นิเจอร์ งานโครงสร้าง หรืองานศิลป์ ก็ต้องนำมาผ่านกระบวนการแปรรูปให้เป็นรูปทรงให้เหมาะสมตามที่ต้องการ

นอกจากนี้ ในเรื่องของการนำมาใช้งานในวงการก่อสร้าง โดยส่วนใหญ่แล้วจะนำมาใช้กับงานก่อสร้างงานโครงสร้างอาคารที่มีขนาดเล็กไปจนถึงขนาดใหญ่ ซึ่งมีขนาดและรูปร่างที่หลากหลายตามกลุ่ม และสามารถจำแนกออกเป็น 3 ประเภทหลัก ๆ ได้แก่  1. เหล็กรูปพรรณขึ้นรูปเย็น 2. เหล็กรูปพรรณรีดร้อน 3.เหล็กรูปพรรณเชื่อมประกอบ

เหล็กรูปพรรณขึ้นรูปเย็น (Cold formed structural steel) คือ เหล็กรูปพรรณ ที่ผ่านกระบวนกรรมวิธีผลิตการขึ้นรูปเหล็กกล้าที่มีรูปทรงเป็นแผ่นในอุณภูมิระดับปกติ โดยใช้วัตถุดิบในการผลิตจากเหล็กแผ่นรีดร้อน หรือเหล็กแผ่นชุบสังกะสีนำมาพับ ม้วนงอแผ่นเหล็กม้วน (Coil Steel) และเชื่อมปิดรอยต่อแผ่นยาวตลอดแนว ให้มีขนาดรูปทรงตามการใช้งาน เหมาะสำหรับงานโครงสร้างเสาและโครงหลังคา 

เหล็กรูปพรรณรีดร้อน คือ เหล็กรูปพรรณโครงสร้างที่ผ่านกรรมวิธีการผลิตโดยรีดให้มีหน้าตัดและรูปทรงเป็นไปตามที่ต้องการ ภายใต้อุณภูมิสูง นอกจากนี้การทำผ่านกระบวนการในขณะที่มีอุณภูมิสูง ทำให้สามารถรีดเหล็กที่มีขนาดใหญ่และหนา ซึ่งส่งผลให้สามารถสร้างเหล็กรูปพรรณที่มีลักษณะการใช้งานและรูปทรงที่หลากหลาย เช่น รางน้ำ (Chanel) เหล็กฉาก (Angle) ไวด์แฟรงค์ (Wide-Flange) เอช-บีม (H-Beam) ไอบีม (I-Beam) คัทบีม (Cut-Beam) และ ชีทไพล์ (Sheet-Pile) นอกจากนี้ในแต่ละรูปทรงก็มีขนาดที่หลากหลายตามการใช้งาน 

เหล็กรูปพรรณเชื่อมประกอบ คือ เหล็กโครงสร้างที่เกิดจากการนำแผ่นเหล็กหรือเหล็กรูปพรรณ ที่มีความหนามากกว่า 3 มิลลิเมตร มาเชื่อมเป็นหน้าตัดต่าง ๆ ตามแบบและขนาดที่ต้องการ ซึ่งต้องใช้ความรู้ในการออกแบบ และความชำนาญในการเชื่อมเหล็กเพื่อให้วัสดุออกมาแข็งแรง เหมาะสมกับการใช้งานในแต่ละโปรเจค